Patch คืออะไร ? สงสัยไหม ? ทำไมต้อง "อัปเดตแพทช์" ? มันสำคัญอย่างไร ?

Patch คืออะไร ? สงสัยไหม ? ทำไมต้อง "อัปเดตแพทช์"

ทุกคนเคยสงสัยกันบ้างไหมว่า "Patch คืออะไร ?" ทำไมเวลาเล่นเกม ถึงมีการแจ้งเตือนให้อัปเดตแพทช์อยู่เสมอ ไม่ว่าจะเป็นเกมที่เราชอบเล่น, โปรแกรมที่เราต้องใช้งาน หรือแอปพลิเคชันบนโทรศัพท์มือถือ “Patch” มันมีความหมายที่มากกว่าการอัปเดตธรรมดา ๆ แต่เป็นส่วนสำคัญที่ช่วยให้ซอฟต์แวร์ทำงานได้อย่างราบรื่น และมีฟังก์ชันที่ใหม่ขึ้น

ดังนั้นแลัวการอัปเดตแพทช์แต่ละครั้งจึงมีความสำคัญ และในบทความนี้จะพาทุกคนมาทำความเข้าใจเข้าใจว่า Patch คืออะไร, มีประเภทอะไรบ้าง และแนวทางปฏิบัติที่สำคัญ ถ้าพร้อมแล้ว มาค้นหาคำตอบไปด้วยกันว่าทำไมการอัปเดตแพทช์จึงสำคัญ !

แพทช์ของซอฟต์แวร์ คืออะไร ? (What is Software Patch ?)

Patch (แพทช์) หรือ Software Patch คือการอัปเดตเฉพาะจุด ที่พัฒนาขึ้นมาเพื่อแก้ไขปัญหาในซอฟต์แวร์ ไม่ว่าจะเป็นการแก้ไข Bug การเพิ่มความปลอดภัย หรือการเสริม Feature ใหม่ ๆ เข้ามา Patch มีบทบาทสำคัญในการช่วยให้ซอฟต์แวร์ทำงานได้อย่างราบรื่น และมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

ความเป็นจริงแล้วเมื่อซอฟต์แวร์ถูกใช้งานไปเรื่อย ๆ ก็มักจะเจอปัญหาเกิดขึ้นตามมาที่เรียกว่า Bug ซึ่งอาจทำให้การทำงานสะดุด หรือเกิดความเสี่ยง Patch จึงเข้ามาช่วยแก้ปัญหาเหล่านี้อย่างทันที ผู้ใช้งานสามารถดาวน์โหลด Patch ได้จากเว็บไซต์ของผู้พัฒนาซอฟต์แวร์โดยตรง หรืออาจเป็นระบบอัตโนมัติ อย่างไรก็ตาม Patch มักจะเป็นการแก้ปัญหาเพียงชั่วคราว ในขณะที่ผู้พัฒนาอาจเตรียมการแก้ไขที่สมบูรณ์ยิ่งขึ้นใน Upgrade หรือ Release ถัดไป

ภาพจาก : https://blog.grantmcgregor.co.uk/2019/why-are-software-updates-or-patches-so-important

ปกติแล้ว Patch จะถูกพัฒนา และแจกจ่ายมาในรูปแบบไฟล์ Binary ซึ่งสามารถนำไปแทนที่ หรือแทรกเข้ากับ Code ของโปรแกรมเดิมได้ง่ายดาย สำหรับ ระบบปฏิบัติการ (Operating System) ขนาดใหญ่ ฝ่าย IT มักใช้เครื่องมือเฉพาะทางในการจัดการ และติดตามการติดตั้ง Patch เพื่อให้แน่ใจว่าผู้ใช้ได้รับอัปเดตที่จำเป็นอย่างครบถ้วน ซึ่งกระบวนการนี้เรียกว่า Patch Management

ประเภทของ แพทช์ของซอฟต์แวร์ (Types of Software Patch)

โดยทั่วไปแล้ว Patch ของซอฟต์แวร์นั้นสามารถแบ่งออกเป็น 3 ประเภทหลัก ๆ ซึ่งบางครั้ง Patch หนึ่งตัวอาจครอบคลุมได้มากกว่าหนึ่งประเภท Patch ซึ่งแต่ละประเภทก็ได้แก่

1. Patch แก้ไข Bug

Patch ประเภทนี้ถูกออกแบบมาเพื่อแก้ปัญหาการทำงานที่ผิดพลาดภายในซอฟต์แวร์ หรือที่เรียกว่า บัค (Bug) ซึ่งช่วยให้ซอฟต์แวร์ทำงานได้ลื่นไหลขึ้น และลดโอกาสที่ระบบจะล่ม หรือเกิดข้อขัดข้อง ตัวอย่างเช่น หากซอฟต์แวร์มีปัญหาในกระบวนการประมวลผล Patch แก้ไข Bug จะช่วยให้ฟังก์ชันเหล่านี้ทำงานได้ถูกต้อง

ภาพจาก : https://ruttl.com/blog/what-is-a-bug-report/

2. Patch ด้านความปลอดภัย

Patch ประเภทนี้จะมุ่งเน้นการแก้ไขช่องโหว่ที่อาจเป็นจุดเสี่ยงในการถูกโจมตีจากภายนอก เช่น การโจมตีจากไวรัส หรือการพยายามเข้าถึงข้อมูลโดยไม่ได้รับอนุญาต การอัปเดตความปลอดภัยส่วนนี้มีความสำคัญมาก โดยเฉพาะในองค์กรที่ใช้ข้อมูลที่ต้องได้รับการป้องกันขั้นสูง

ภาพจาก : https://blog.24by7security.com/to-patch-and-not-to-patch

3. Patch เพิ่มคุณสมบัติ

Patch เพิ่มคุณสมบัติจะนำความสามารถใหม่ ๆ เข้ามาในซอฟต์แวร์ เช่น การเพิ่มเครื่องมือใหม่ ฟังก์ชันใหม่ หรือการปรับปรุง ส่วนต่อประสานกับผู้ใช้ (User Interface - UI) ให้ใช้งานง่ายขึ้น ตัวอย่างเช่น ระบบปฏิบัติการ Windows 11 ที่มีการอัปเดตฟีเจอร์ใหม่ ๆ ทุกไตรมาส เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ และตอบสนองความต้องการที่เปลี่ยนแปลงไปของผู้ใช้

ภาพจาก : https://www.chameleon.io/blog/how-to-announce-new-features

การจัดการ แพทช์ของซอฟต์แวร์ แบบรวมศูนย์ (Centralized Software Patch Management)

Patch มีความเฉพาะเจาะจงตามแพลตฟอร์มของซอฟต์แวร์ ตัวอย่างเช่น Patch สำหรับโปรแกรมในคอมพิวเตอร์ Windows จะไม่สามารถใช้ได้กับอุปกรณ์ที่ทำงานด้วยระบบปฏิบัติการ iOS ของ Apple ด้วยความหลากหลายของประเภทอุปกรณ์ที่มีในองค์กร ดังนั้นการใช้เครื่องมือการจัดการ Patch แบบอัตโนมัติที่รองรับทั้ง เครื่อง PC และระบบปฏิบัติการมือถือหลายประเภทจึงเป็นทางเลือกที่นิยม วิธีการนี้เรียกว่า การจัดการ Patch แบบรวมศูนย์ (Centralized Patch Management)

การจัดการ Patch แบบรวมศูนย์ (Centralized Patch Management) เป็นแนวทางที่ช่วยให้องค์กรสามารถอัปเดต และติดตั้ง Patch บนอุปกรณ์ทุกชนิดภายในระบบได้จากศูนย์กลาง ช่วยลดความซับซ้อนในการจัดการหลายแพลตฟอร์ม เช่น Windows, macOS, iOS และ Android ผ่านระบบเดียว ทำให้ฝ่ายไอทีสามารถติดตามสถานะการอัปเดต และมั่นใจได้ว่าอุปกรณ์ทุกเครื่องได้รับ Patch ที่จำเป็นอย่างครบถ้วน

ภาพจาก : https://aws.amazon.com/blogs/mt/centrally-deploy-patching-operations-across-your-aws-organization-using-systems-manager-quick-setup/

การจัดการ Patch แบบรวมศูนย์ยังช่วยเพิ่มความปลอดภัยของระบบ เนื่องจากสามารถอัปเดตความปลอดภัยได้อย่างรวดเร็วทันทีที่มีการปล่อยอัปเดต ลดความเสี่ยงจากการโจมตีผ่านช่องโหว่ที่ยังไม่ได้รับการแก้ไข นอกจากนี้ยังช่วยลดภาระงาน และเวลาในการติดตั้งแพทช์แต่ละเครื่อง ทำให้องค์กรสามารถบริหารจัดการทรัพยากรได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

เราจะอัปเดต แพทช์ของซอฟต์แวร์ ได้อย่างไร ? (How do we update Software Patch ?)

ปัจจุบัน Patch ซอฟต์แวร์มักจะถูกตั้งค่าให้ตรวจสอบ และอัปเดตอัตโนมัติ โดยหลาย ๆ แอปพลิเคชัน และระบบปฏิบัติการจะดาวน์โหลด และติดตั้ง Patch โดยอัตโนมัติเมื่อมีการเชื่อมต่อ อินเทอร์เน็ต (Internet) ซึ่งช่วยให้ผู้ใช้งานมั่นใจได้ว่าได้รับการอัปเดตด้านความปลอดภัย และฟีเจอร์ใหม่ ๆ อย่างต่อเนื่อง โดยไม่ต้องตรวจสอบเองบ่อย ๆ เพื่อให้ได้รับประสิทธิภาพสูงสุดจากการใช้งาน ซอฟต์แวร์ หรือแอปพลิเคชัน นั้น ๆ นอกจากนี้ยังมีการแจ้งเตือนเป็นระยะในกรณีที่ต้องการการอนุมัติ หรือรีสตาร์ทเพื่อให้การอัปเดตเสร็จสมบูรณ์

สำหรับกรณีที่ผู้ใช้ต้องการดาวน์โหลด Patch เก่าหรือ Patch เสริมที่ไม่ใช่การอัปเดตแบบบังคับ อาจจำเป็นต้องเข้าไปค้นหาบนเว็บไซต์ของผู้พัฒนาเอง การดาวน์โหลดจากเว็บไซต์ผู้พัฒนาโดยตรงช่วยให้มั่นใจว่าได้ Patch จากแหล่งที่ปลอดภัย และน่าเชื่อถือ ไม่เสี่ยงต่อการดาวน์โหลดจากแหล่งภายนอกที่อาจไม่ปลอดภัย

แนวปฏิบัติที่ดีที่สุด ในการจัดการ แพทช์ สำหรับผู้ใช้ทั่วไป (Best Software Patch Management Practices)

สำหรับผู้ใช้ทั่วไปการจัดการ Patch ที่มีประสิทธิภาพช่วยให้การใช้งานซอฟต์แวร์ และอุปกรณ์ต่าง ๆ เป็นไปอย่างราบรื่นและปลอดภัย โดยมีแนวทางดังนี้

ตั้งเวลาตรวจสอบการอัปเดต

ควรกำหนดเวลาสำหรับการตรวจสอบการอัปเดตของอุปกรณ์ เช่น สัปดาห์ละครั้ง เพื่อให้แน่ใจว่าซอฟต์แวร์ได้รับ Patch ที่จำเป็นอย่างครบถ้วน

เปิดใช้งานการอัปเดตอัตโนมัติ

ควรตั้งค่าให้แอปพลิเคชัน และระบบปฏิบัติการอัปเดต Patch โดยอัตโนมัติ ซึ่งช่วยลดขั้นตอน และทำให้ไม่พลาดการอัปเดตที่สำคัญโดยไม่ต้องตรวจสอบเองบ่อย ๆ

จัดลำดับความสำคัญของการอัปเดต

ในกรณีที่มี Patch หลายรายการ ควรเริ่มอัปเดตที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยก่อน เพื่อป้องกันความเสี่ยงจากภัยคุกคามทางไซเบอร์

หมั่นเช็คแหล่งที่มาของ Patch

ควรตรวจสอบการอัปเดตจากแหล่งที่มาที่น่าเชื่อถือ เช่น เว็บไซต์ของผู้พัฒนาซอฟต์แวร์โดยตรง เพื่อป้องกันการติดตั้งซอฟต์แวร์ที่อาจไม่ปลอดภัย การอัปเดตผ่านแหล่งที่น่าเชื่อถือจะช่วยลดความเสี่ยงจากมัลแวร์ หรือไวรัส

รีสตาร์ทเครื่องหลังอัปเดต

หลังจากติดตั้ง Patch แล้ว ควรรีสตาร์ทอุปกรณ์เพื่อให้การอัปเดตสมบูรณ์ ซึ่งจะช่วยให้ซอฟต์แวร์ทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ

ทำไมการอัปเดต แพทช์ ถึงมีความสำคัญ (Why is it important to update Software Patches ?)

มาถึงหัวข้อสุดท้ายของเรา ทำไมเราต้องอัปเดตแพทช์ ? การอัปเดต Patch เป็นเรื่องสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม เพราะ Patch ทำหน้าที่สำคัญในการแก้ไขปัญหาการทำงานที่ผิดพลาด (Bug) และป้องกันภัยคุกคามด้านความปลอดภัยที่อาจเกิดขึ้นในระบบ การอัปเดต Patch อย่างสม่ำเสมอช่วยให้ซอฟต์แวร์ทำงานได้ราบรื่น ลดโอกาสที่ระบบจะเกิดข้อขัดข้องหรือข้อมูลถูกโจมตีจากมัลแวร์ และไวรัส 

นอกจากความปลอดภัยแล้ว Patch ยังช่วยเพิ่มฟีเจอร์ และขีดความสามารถใหม่ ๆ ในซอฟต์แวร์ ทำให้ผู้ใช้สามารถใช้งานเทคโนโลยีที่ทันสมัย และมีประสิทธิภาพมากขึ้น การอัปเดต Patch จึงไม่ใช่แค่การบำรุงรักษา แต่ยังเป็นการปรับปรุงระบบให้เหมาะสมกับความต้องการที่เปลี่ยนไปของผู้ใช้ และตอบสนองความต้องการได้ดีขึ้น